Forex bazarının dalğa analizi 1930-cu illərdə Ralph Nelson Elliott tərəfindən hazırlanmış Elliott dalğa nəzəriyyəsinə əsaslanır. Bu nəzəriyyə bazarın təhlil edilə bilən və proqnozlaşdırıla bilən müəyyən təkrarlanan patternlərlə hərəkət etdiyini bildirir. Dolayısıyla Elliot dalğaları qrafik analiz üsuludur və bazarda qiymət hərəkətlərinin bazar iştirakçılarının psixologiyasını və davranışını əks etdirən dalğalarda baş verməsi ideyasına əsaslanır.
Ralph Nelson Elliott dalğaların iki əsas növünü müəyyən etdi: əsas trend istiqamətində hərəkət edən impuls dalğaları və əsas trendə qarşı hərəkət edən korreksiya dalğaları. Bu dalğalar treyderlər tərəfindən ticarət üçün potensial giriş və çıxış nöqtələrini müəyyən etmək, həmçinin gələcək qiymət hərəkətlərini proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.
İmpuls dalğaları
İmpuls dalğaları bazarın trend istiqamətində əsas hərəkətini təmsil edir. Onlar beş dalğadan ibarətdir: üçü trend istiqamətində, ikisi isə ona qarşı hərəkət edir. Bu dalğalar 1, 2, 3, 4 və 5 olaraq təyin olunur. İmpuls dalğalarının ümumi istiqamətdən asılı olaraq yuxarı və ya aşağı ola biləcəyini başa düşmək vacibdir. Gəlin hər dalğaya daha ətraflı baxaq.
Birinci dalğa (1)
İmpuls hərəkətinin ilk dalğası yeni bir trendin başlanğıcıdır. Bu dalğa tez-tez uzun müddət konsolidasiya və ya korreksiyadan sonra baş verir. Bu nöqtədə bir çox bazar iştirakçıları hələ də trendin istiqamətinə şübhə ilə yanaşırlar və ticarət həcmi nisbətən aşağı ola bilər. Birinci dalğa əksər hallarda sürətli və kəskin qiymət hərəkəti ilə xarakterizə olunur ki, bu da treyderlərin və analitiklərin diqqətini cəlb edir.
İkinci dalğa (2)
İkinci dalğa birinci dalğanın korreksiyasıdır və adətən birinci dalğanın ilkin səviyyəsinə çatmır. Bu dalğa çox vaxt əsas trend daxilində adi korreksiya kimi qəbul edilir. Qeyd etmək vacibdir ki, ikinci dalğa birinci dalğanın ilkin səviyyəsini keçməməlidir.Əks halda bu, Elliot dalğası nəzəriyyəsinin qaydalarının pozulması olacaq.
Üçüncü dalğa (3)
Üçüncü dalğa bütün impuls dalğaları arasında ən güclü və ən uzun dalğadır. Bu zaman bazar iştirakçılarının əksəriyyəti trendin istiqamətini dərk edir və ticarət həcmi əhəmiyyətli dərəcədə artır. Üçüncü dalğa tez-tez birinci dalğanın uzunluğunu aşır və bir neçə dəfə uzun ola bilər. Bu dalğa daha çox treyderi cəlb edir. Çünki ticarət həcmini artıran sürətli və sabit qiymət hərəkəti ilə xarakterizə olunur.
Dördüncü dalğa (4)
Dördüncü dalğa üçüncü dalğanın korreksiyasıdır və adətən ikinci dalğadan daha az volatildir. Bu dalğa üçüncü dalğanın səviyyəsini keçməməlidir, əks halda bu, Elliot dalğası nəzəriyyəsinin qaydalarının pozulması olacaq. Dördüncü dalğa tez-tez qiymət konsolidasiyası və ticarət həcminin azalması ilə xarakterizə olunur.
Beşinci dalğa (5)
Beşinci dalğa impuls hərəkətinin sonudur. O əsasən ticarət həcminin azalması və RSI, MACD kimi indikatorlarda divergensiya ilə xarakterizə olunur. Bu dalğa üçüncü dalğadan daha qısa ola bilər və tez-tez qiymət artımının və ya azalmasının yavaşlaması ilə müşayiət olunur. Beşinci dalğadan sonra bazar tez-tez korreksiya mərhələsinə keçir. Bu da A, B və C korreksiyaedici dalğaların yaranmasına gətirib çıxarır.
Real qrafikdə impuls dalğası:
Korreksiya dalğaları
Korreksiya dalğaları əsas trendə qarşı hərəkəti təmsil edir və üç dalğadan ibarətdir. Bu dalğalar ziqzaqlar, düzlər və üçbucaqlar da daxil olmaqla müxtəlif formalarda ola bilər. Gəlin hər dalğaya daha ətraflı baxaq.
Birinci dalğa (A)
İlk korreksiya dalğası əsas tendensiyaya qarşı hərəkətin başlanğıcıdır. Bu dalğa çox vaxt əsas trend daxilində kiçik korreksiya kimi qəbul edilir və bəzi treyderlər hələ də trendin davam edəcəyinə inanırlar. Ticarət həcmi nisbətən aşağı ola bilər, çünki bazar iştirakçılarında hərəkətin istiqaməti ilə bağlı qeyri-müəyyənlik yaranıb.
İkinci dalğa (B)
İkinci dalğa, A- dalğasının korreksiyasıdır və çox vaxt əsas trendin bərpası kimi qəbul edilir. Bir çox treyder trendin davam edəcəyinə inandığından ticarət həcmi arta bilər. Lakin bu dalğa A dalğasının başlanğıc səviyyəsinə çatmır və çox vaxt A dalğasının ilkin səviyyəsindən aşağı səviyyədə bitir.
Üçüncü dalğa (C)
Üçüncü dalğa korreksiyanın tamamlanmasıdır və çox vaxt hər üç korreksiya dalğasının ən güclüsüdür. Bu dalğa A dalğasının uzunluğunu keçə bilər və sürətli və kəskin qiymət hərəkəti ilə xarakterizə olunur. Çünki, bazar iştirakçıları əsas korreksiyanın başa çatdığını başa düşdükcə ticarət həcmi əhəmiyyətli dərəcədə arta bilər.
Dalğa analizinin üstünlükləri
- Elliott dalğaları müxtəlif zaman çərçivələrində istifadə edilə bilər.
- Dalğalar, ümumi vəziyyəti daha geniş və böyük şəkildə göstərə bilər ki, bu da bu nəzəriyyəni ticarət strategiyasında istifadə etməyə imkan verir.
- Dalğalar təkcə trendin mövcudluğunu müəyyən etmək üçün deyil, həm də ehtimal olunan qiymət dinamikasını proqnozlaşdırmağa kömək edir.
Dalğa analizinin mənfi cəhətləri
- Qrafiklərin subyektiv qavranılması .
- Həm dalğaları, həm də alqı-satqı anlarını müəyyən etmək üçün mürəkkəb qaydalar sistemi.
- Nəzəriyyədən istifadə müvafiq təcrübə qazanmaq üçün vaxt tələb edəcək, bu da ticarət itkilərinə səbəb ola bilər.